Hemen her aday az ya da çok sınav kaygısını yaşıyor.Sınav kaygısı öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili biçimde kullanılmasını engelleyen ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygıdır. Eğitimin kısa zaman dilimleriyle değerlendirilmesi, sınavda alınan puanla geleceğin, yaşam biçiminin belirlenmesi elbette kaygı duyulmasına yol açacaktır. Öğrencilerin sınavla ilgili düşünce ve tutumları kendi kontrollerinden çıkınca, sınava yükledikleri anlamlar sınav olmanın ötesine geçince, sınav sonunda olumsuz bir sonuc düşünülünce kaygı yaşanır. Kaygıyı tümüyle yok etmek, bastırmak değil yaşanılan kaygıyı kabullenip, kendi yararınıza kullanmak daha faydalıdır. Belli bir düzeydeki kaygı başarıyı arttırır, motive eder, enerji kaynağıdır. Aşırı kaygı ise strese yol açıp başarıyı olumsuz yönde etkiler.

  Kaygıyla Başa Çıkma Yolları

  * Sınav anı, sonucu, başarınız, geleceğiniz için kaygı duyuyorsanız bunun doğal olduğunu bilin ve belirsizlikten kaynaklanan kaygınızdan korkmayın. Dikkatinizi sorulara ve yapacağınız işe verdiğinizde sınavda siz farkında bile olmadan heyecanınız kaybolacaktır.

* Kendinizle yaptığınız konuşmalara, kurduğunuz diyaloglara dikkat edin. Kendinize söyledikleriniz olumsuz içerikliyse olumlu olanlarla değiştirin. “Başarılı olmak ya da olmamak benim elimde, şansım var ve bunu kullanabilirim, başarısız olsam bile bu benim zeki, çalışkan, iyi olmadığım anlamına gelmez, şu ana kadar çalıştım, öğrendim, elimden geleni yaptım, çıkacak olan sorular da çözdüklerime benzeyecek, bu sınavda düşük puan alacağımı nerden biliyorum? “ diyerek gerçekçi bakış açısı kazanın.

* Gerçek dışı, kötümser düşüncelerinizi, gerçek dışı bir iyimserliğe dönüştürmeyin. Kendi potansiyelinizi doğru değerlendirip, performansınızla ilgili gerçekçi beklentilerde bulunun.

* Daha önce denemelerde aldığınız düşük puanlarla genellemeye gitmeyin, geçmişteki başarısızlıkların devam edeceğine dair hiçbir kural yoktur. Kendinize güvenin.  

  * Kaygı ve korkuyu düşünmek onların çoğalmalarına yol açar. Kaygı içinde bulunduğunuz, kaygıyı hatırlatan durumlardan uzaklaşın. Kaygı bulaşıcı bir duygudur, çevrenizdekilerden size kaygı verenlerden, sınava dair aşırı endişesi olan arkadaşlarınızdan uzak durmaya çalışın. Hatta istemiyorsanız destek için arayan yakınlarınızdan da. Daha önce kaygılandığınız durumları ve nasıl başa çıktığınızı anımsayın.

* Size güvenen, sizi rahatlatan kişilerle (öğretmen, arkadaş vs) iletişim kurarak destek alın.

 * Sınavla ilgili eksik yanlarınız kadar başarılı yanlarınızı da görün ve sınav sonucunun kişiliğinize değil sadece bu sınava ait bir başarı ya da başarısızlık olduğunu bilin. Bu sınav bir fırsat, hayatın amacı değil. Sadece akademik bilginizin o anki yansımasını ölçüyor; yetenek, kişilik,becerilerinizi değil.

* Bu sınavı yaşamda karşınıza çıkacak herhangi bir sınav gibi görün, yaşamın tek sınavı değil. Bilin ki zorluklarla başa çıkmak kişinin bir aşama daha olgunlaşmasını ve kendine güvenmesini sağlar.

* Okul başarısı, yaşam başarısı getirmez. Unutmayın ünlü mucitler, bilim adamlarının da (birçoğunun ismini duyurduğu dalla ilgili) okul dersleri ve sınav notları düşüktü. Nitekim Goethe de okuldayken öğretmeni asla iyi bir yazar olamayacağını söylemiş ama Goethe’nin yazdıkları dünya klasikleri arasında yerini almıştır. Sınava, olumsuz ifadelere değil emeğe odaklanın.

* Hayat başarı ve başarısızlıklarla doludur. Başarısızlıklar ve korkular hayatınızı kontrol altına almamalı. “Mutlaka kazanmalıyım.” gibi isteklerinizi gerçekleşmesi gereken bir kural haline getirmeyin.

* Sınav sonucu değerinizi belirlemez. Önemli olan kişiliğiniz ve hayata bakış açınız, düşüncelerinizdir. Sınav kaygısı buğulu gözlüklerle hayatı net görmeye çalışmaktır.

* Gelecek ve hedeflerinizi gerçekleştirmek için tek yol değildir sınav. Sınav kendinizi kanıtlama aracı değil, isteklerinizin yerine getirilmesine yarayan bir sistemdir.

* Başkalarının, ailenizin, çevrenizin beklentilerini karşılamayı değil kendinizi düşünün. Söylenenleri sorun yapmazsanız kendinizi kaygılarınızdan uzaklaşmış olarak bulursunuz.

* “ Bir fil düşünmeyin.”denildiğinde nasıl hepimiz fil düşünüyorsak insan beyni söylenenleri kodlar. Zihnin ihtiyacı olan şey ona olumlu mesaj göndermektir. Düşünceleriniz olumlu olursa sonuç da olumlu olur, olumsuzluk içeren cümleler kurmayın. “Kaygılanmıyorum” değil “sakinim” gibi…

* Pozitif, olumlu düşünmenin gücüne inanın. Kendinize olumlu telkinlerde bulunun, “yüz kere söylenen gerçekleşir”, sınavla ile ilgili canlandırmalarınız, söylemleriniz olumlu içerik taşısın.  

* Sınav yaklaştıkça hiçbir şey bilmiyormuş gibi hissetmek normaldir. Sınavda sorular karşınıza gelince yanıtlar kendiliğinden ortaya çıkacaktır. Yüzeyi buz tutmuş gölün üstündeki buz kırılınca suyun buz kütlesinin üstüne çıkması gibi sınavda soruları görünce de bilgileriniz gün yüzüne çıkacaktır.

* Kendinizi motive edecek sloganlarınız olsun. “Başınızı ne kadar göğe kaldırırsanız ufkunuz o kadar geniş olur.”, “Gecenin en karanlık olduğu an sabahın en yakın olduğu andır” gibi…

* Kaygınızı azaltmak için gevşeme tekniklerini kullanın. Gözlerinizi kapatın ve düşüncelerinizden uzaklaşmak için hoşunuza giden güzel şeyler hayal edin. Tüm vücudunuzu gevşetin sınav salonunda soruları sakin ve güvenli, zamanı en iyi şekilde kullanarak yanıtladığınızı düşünün. Sınavı yapabileceğiniz en iyi şekilde tamamlayıp soru kitapçığını görevliye teslim ettiğinizi ve istediğiniz puanı aldığınızla ilgili görüntüyü hayalinizde canlandırın. Sakin ve size huzur veren bir ortamda hayatın yüklerinden uzaklaşın.

“Kaybedenler başarısızlığın getireceği olumsuzlukları gözlerinin önüne getirirler, kazananlar başarının ödüllerini gözlerinde canlandırırlar” ( Rod Gilbert).

Umudunuz bol, hayalleriniz geniş, güveniniz tam, zihniniz açık olsun. Rabbim yardımcınız olsun.