Madde kullanımı giderek yaygınlaşıyor. Madde kullanan kişilerin farkına varmak kolay olmasa da kullanımı düşündürten belirtiler saptanabiliyor.Bu belirtileri erken farketmek önlem almayı da sağlayacağı için büyük önem taşıyor. Kullanım riski için en önemli dönem ergenliktir. Çocuklar arkadaş etkisi ya da merak ederek madde kullanımına başlar, ilk adım da sigara iledir. Bağımlıların çoğu, merak sebebi ve ‘bir kereden bir şey olmaz’ düşüncesi ile madde kullanmaya başlarlar. Hiç kimse bağımlı olacağını düşünerek başlamaz. Her zaman madde kullanımını kontrol edeceklerine inanırlar. Ara sıra ‘keyif’ almak için kullanım hedeflenir. Ancak bir süre sonra kullanım sıklaşır ve maddenin ‘keyif verici’ etkileri deneyimlenir. Kısa dönemde bir zararı hissedilmez; ancak kullanım giderek sıklaşır ve daha önce kullanılmış olan dozlar ‘keyif’ vermez hale gelir, daha yüksek dozlara ihtiyaç duyulur. Doz arttıkça her şey kötüye gider. ‘Bu son kullanımım’ diyerek kullanımlar sıklaşır.
Son kullanımlar hiç gelmez. ‘Ben bağımlı değilim, kendimi kontrol ediyorum' dendiği anda, madde arayışları, daha yüksek dozda madde ihtiyacı ile artık ‘bağımlılık’ başlamış, iş işten geçmiştir. Uzun bir süre sonra kişi maddenin olumsuz etkilerini görmeye başlar; kullanımdan aldığı keyif ile zararları da görmeye başlar. Kullanımı bırakmak istemesine rağmen kendinde o gücü göremez ve bırakabileceğine dair inancı giderek zayıflar ve bir kısır döngü başlar.
Araştırmalara göre bağımlılık yapıcı maddeye başlama yaşı ortalama olarak 14 ve ailelerin farketmesi 2 yılı buluyor. Çocuğunuzun son günlerde değişen davranışları varsa; madde kullandığından şüpheleniyorsanız yine de dikkatli davranmak, haksız yere suçlamamak gerekir.Bu dönemde en erken yapılması gereken davranış ergenle sağlıklı iletişim kurmaya çalışmak tır. Öğretmenlerine, arkadaşlarına,yakın çevresindeki kişilere danışarak gözlemlerini sorabilirsiniz.Var olmayan bir şüpheniz olma ihtimaline karşı çok dikkatli olmalısınız. iletişimi arttırmak için girişimlerde bulunmak madde ya da alkol kullanımıyla ilgili sağlıklı bilgiler edinmesini sağlamak, farkında olmadan yapılabilecek özendirici konuşmalardan kaçınmak, çocuğunuzun ilgi alanları hakkında bilgi sahibi olmak ve bu alanlarda kendisiyle ortak paylaşımlarda bulunmak fayda sağlayacaktır. Bu dönemde siz çocuğunuzla alkol,madde,sigara hakkında konuşmaktan kaçınırsanız başkaları sizden önce konuşup yanlış bilgilendirebilir. Kısa ve basit mesajlar vermek her zaman etkilidir. Önemli olan yaşına ve beklentisine uygun bilgi vermektir. Meraklandıracak, ilgi çekecek şekilde anlatmaktan kaçınmalıdır. Çocuklarınıza küçük yaşlardan itibaren kendilerini, bedenlerini korumayı ve riskli durumlarda hayır demenin gerektiğini öğretmelisiniz.
MADDE KULLANAN ÇOCUKLARDAKi iŞARETLER
1- Madde kullanmaya başlayan kişilerdeki ilk değişiklik çevrelerinde yapmış oldukları değişikliklerdir. Eski arkadaşların yerini yeni arkadaşlar alır,arkadaş grubu değişir. Maddeye daha rahat ulaşım sağlayabilecek kişilerle yakınlaşır, eski arkadaşları ile görüşmez.
2- Duygu durumu çok çabuk değişiyorsa çok dikkatli olunmalı. Bu süre içerisinde bazen çok neşeli, bazen de çok öfkeli, huzursuz, keyifsiz olabilir.
3- Ders durumunda ani değişiklikler olur. Notları düşmeye başlar, okula devamsızlık görülür; sorumluluklarını aksatmaya başlar.
4- Evde tek başına kalmak ister ya da arkadaşları ile birlikte dışarıda nerede olduğunu söylemeden buluşmaya başlarsa ve eve geç geliyorsa dikkat.
5- Ailesi ile olan ilişkileri mümkün olduğunca mesafeli tutmaya başlar, evde daha az zaman geçirmek ister ki ailesiyle çatışmasın.
6- Her zaman gittiği ortamlarda n daha farklı ortamlarda zaman geçirmeye başlar
7- Kılık-kıyafet ya da görünür bir şey almadığı halde, fazla para harcamaya başlar ve harcamalarının nedenini tam olarak açıklayamaz.
8- Kişisel bakımı azalmıştır. Giyimine, kişisel hijyene dikkat etmez. Gözleri kızarır, şişer, vücudunda değişiklikler başlar.
9- Sinirlilik, gerginlik, kişilerarası ilişkilerde sorunlar yaşar, dalgınlık, dikkatsizlik başlar. Her zamankinden daha gergin olur ve çabuk sinirlenir.
10- içine kapanır. Uyku düzeni değişir.Ya çok uyur, ya da çok az uykuya ihtiyaç duyar.
11- Psikolojisinde karamsarlık, umutsuzluk ya da inançsızlık gibi duygu durumları olabilir.
12- Alkol ya da uyuşturucu maddeyle ilgili olumlu düşüncelere sahip olmaya başlar.
Ancak unutulmamalıdır ki bu belirtilerden bazıları aynı zamanda ergenlik döneminin de özellikleridir. Bu nedenle somut deliller olmadan çocuğunuzu madde kullanımı ile suçlamamalısınız. Amacınız çocuğunuzu yakalamak değil ona destek olmak olsun...
