Burnunda hızması, ellerinde kınası, saçlarında güneşi doğuran bir ziyaret kızıdır Makam dağı.

Tarihi, kültürel yapısı ve Zülküf-ül peygambere makam olan esrarengiz dağ, içinde birbir türlü gizemli sırları depolamaktadır.

 

1964 Diyarbakır il Yıllığını okuduğumuzda Zülküfül Dağı'nın üst yamacında bir türbe olduğu yazılmaktadır. Zülküfül Peygamber'e ait olduğuna inanılmaktadır. Kıştan başka her mevsimde Cuma ve Pazar günleri çocuğu olmayanlar, işi kötüye gidenler, kısmeti açılmamış kızlar, sevap kazanmak isteyenler bu türbeyi ziyaret ederlermiş. Kur'an ve Mevlid okunur, dualar edilir, murat istenir, adaklar adanırmış. Burayı ziyaret ettikten sonra çocuğu olanlar, doğan çocuk kız ise adını Zülfiye, oğlan ise Zülküf koyarlarmış.

Buda demek oluyor ki hem kültürel yapısı, hemde tarihi dokusu ile günümüze kadar ulaşan tılsımlı bir medeniyet kaynağıdır.

Bu kutsal dağ eteğinde Ergani ilçesini büyütmektedir. Ev sahipliği yaptığı onlarca biyolojik çeşitliliği ile de Makam Dağı’nın ‘’Dünya Hazinesi’’ nin göstergesini belirtmektedir.

Endemik bitki mi?

Makam Çiçeği,  mevsimsel yaşayışına bakıldığında Nisan sonu ile Mayıs başlarında doğayı şenlendirmektedir. Bu doğa harikası zambak familyasının Lilyum cinsini oluşturan görkemli; dik gövdeli ve genellikler taşlar arasında 15-20 santimetre boyuna kadar ulaşabilen yeşil ince uzun yaprakları arasında tek tek huni biçiminde eflatuni çiçekler açan güzel kokulu bir çiçektir. Yetişme mühiti yabanidir ve kuraktır. Kutsal bir bitki olduğuna inanıldığından dolayı kurutularak evlerde saklanmaktadır. Ayrıca güzel konusu sayesinde özel kişilere ikramlar sunulurken tepsilerin içinde onlara da yer verilmektedir.

Rivayete göre Zülküf peygamber makamında gezdiği zamanlarda çok yorulup ara ara dinlenirdi. Yorgunluğundan kaynaklanarak ter dökerdi. işte Zülküf Peygamberin terinin döküldüğü her yerde Makam çiçekleri açmaktadır. Makam çiçekleri dağın sadece belli kısımlarında grup halinde yeşermektedir. insan elinin değmediği ve hava şartlarının uygun olduğu ortamda doğayla kucaklaşmaktadır. Üzerindeki tohumunu bir sonraki seneye yatırım yapmak için toprağın bağrında saklamaktadırlar.